Wednesday, February 1, 2012

Kanogoniyan

(inisorat i Alim Abu Shumail Sultan)

Si-i ko miyangao-ona masa, na tanto a ma-ilot so gi-i kanggiginawai o manga lokes, aya karina-on na igira adna miyada ka piyanekhaw odi na miyakapalagoy a ayam na asar ko makedeg o anda inged miyatago, naso datu sangkoto a darpa na goso mga salinggogopa-iyan na di siran den lamokha taman sa di mabaton sa kababawan angkoto a tamok a mini antap kiran. Sayan oto ko mapiya paparangayan! Anda so mga pipiya parangay a mga Meranao? Anda so mga pipiya a mga Datu? Ogaid na imanto na tanto a mawatan a kiyasalinanon ka o adna phanalokonan a miyada na go katokawi ko kiyatago anon a inged na baden kiya bageran sa diron ka khato-ona!Sayana anan ko marata a betad! Ped sa mga pipiya parangai o Meranao, a mini betad sa kanogonyan, sabap ko kiya paka-lipatiron o kadakelan, na so kabara-onoten sa Datu, asar ko mabasal o Datu so agong iyan na miya kathag so pagetao, na mapiya antonaa-i izogo iyan na ipenggolalan. Giyoto i sabap a mapiya da-a manga ala a mga kasangkapan a itaknar ko mga pepened na miyagaga-iran ko miyanga-oona masa so kambabalai sa mga ala a torogan aya den a mga polaos -yan na so mga ala-a troso. Batano anan di khasowa imanto? So Omar (radiyallahu anhu ) na pitharo iyan: "Da-a Islam oda-a kaisa-isa, na go da-a kaisa-isa o da-a Datu, nago da-a Datu o da-a kapangongonotan!"

Totholan ko masa o Rasulullah (sallallahu alayhi wa sallam)

Aden a sakataw a Arab, miyaka- soled sa masjid na misambayang sa dowa raka-at a Sunnah, na miya ilay o Rasulullah  (sallallahu alayhi wa sallam) a adna miyakaito-ito a da masogata ig ko panintilan iyan na pitharo-on o Rasulullah (sallallahu alayhi wa sallam) a : “Hay Arab na pagabdas ka pharoman na goka sambayang ka mata-ana daka makasambayang."

Ped a khasabot sa thotholai na kinanglaan ko omani Muslim a barasimba a ka impidanyan so abdas iyan sa mainengka iyan so manga darpa a pagabdasan ka kanogonyan so sambayang amai ko ditarima-an o Allah na sabap sa dama-abdas so ped ko darpa a pagabdasen.

Inungka angka so mga anggaota a-miyatendo a pagabdasen, goso ka atora phiya-piya ko kapagabdas ma-ana kaona-an so pagona-an na maori so phakaorin so ka-abdasaon.

Miya panothol a aden kon a Muslim sa masa tanowa-i a miyaka lendo ron so omor iyan na daniyan den masowa so thitho a kapagabdas, na panamarantano a masowa so kapagabdas ka giyanan i gonsi o sambayang, ma-ana ditharima-ano Allah so sambayang o da-a abdas iyan.

Mga Karibatan si-iko Paratiyaya ( Aqidah )

(inisorat i Alim Abu Adib)

 1. So katharoa ko “Tabiya sa malaikat" igira-ana ikharang a pali, aya patot a phanabiya an naso so Allah .
 2. So katharoa ko “phamakineg a arowakiyan” igira a pagalowin so miyawapat, si-i anan phoon a kupit ko mga Hindostan ( India ).
 3. So kashokna sa marata ko kaoni a tagetek odina papanok odina si-i ko mga ped a gawi-i go olanolan, odi naso dikataros o melalakao igira a miyakamba-an. 
 4. So kasong ko paririmar, aya pen oba paratiyaya-a so rimaraniyan ka minirim-bang ko Allah sii ko  katawi ko miga-gaib.
 5. So kasolot sa apiya antona-a adimat, melagid o wata anta aka mala tao, sabap sa ron kitaalok so poso a salakao ko Allah.
 6. So karaga-i ko apiya antona-a mala i arga a pagigimo, odi na tamok, lagid o ka-sombali-i sa manok ko trak sa ron piyaka toga so rogo-iyan, ka giyanan na kapanakoto si-iko Allah, ka da-a pelindongan a rowar si-i rekaniyan a Allah.